دا مقاله په 10 د جنوری د 2025 کال کې جوړه شوی ده
د تقاعد بیمه څه ده؟
دا یو سیسټم دی چې د دولت لخوا تنظیم شوی چې په لازمي ډول په بلغاریا کې ټول کارګران پوښي او دا تاسو د ځینې ټولنیزو خطرونو لکه د "زوړ عمر او مړینې" خطر څخه ساتي. دا سیسټم تاسو ته دا حق درکوي چې یو ټاکلي عمر ته رسیدو او د بیمې د څو کلونو تجربې راټولولو سره د دولت څخه میاشتنۍ پیسې (تقاعد) ترلاسه کړئ.
د تقاعد کیدلو او د تقاعد ترلاسه کولو لپاره، تاسو باید د کلونو په اوږدو کې د "زوړ عمر او مړینې" ټولنیز خطر لپاره ټولنیز بیمه شوي یاست - دا پدې مانا ده چې تاسو پخپله د ملي عوایدو ادارې (NRA) ته د دې خطر لپاره د ټولنیز بیمې ونډې ورکړې یا هره میاشت ستاسو لپاره د ټولنیز بیمې ونډې اخیستې دي. تاسو په لازمي ډول ټولنیز بیمه شوی یاست د "زوړ عمر او مړینې" لپاره که تاسو:
که تاسو د کار د قرارداد لاندی کار کوئ؛
که تاسو دولتي مامور یاست؛
که تاسو د قضایی سیسټم کارکونکي یاست؛
که تاسو یو سنډیک، مایع کونکی، پروکیورټر یاست، او داسی نور؛
که تاسو د لنډ مهال لپاره د کار قراردادونو لاندی کار کوئ، تر 90 ورځو پورې د کرنې کار؛
که تاسو د ځنګلی مرخیړیو او میوو راټولولو فعالیتونه ترسره کوئ؛
که تاسو یو وړیا مسلک تمرین کوئ لکه (وکیل، آزاد کارونه، ډاکټر، محاسب، او داسی نور)؛
که تاسو یو تاجر/سوداګر (یوازې سوداګر، د سوداګریزو کمپنیو/شرکتونو مالک او شریک یاست)؛
که تاسو د ملکي قرارداد لاندی کار کوئ؛
د خطر بیمه د "زوړ عمر او مړینې" ستاسو لخوا تادیه کیږي (که تاسو سوداګر یا آزاد کارونه کوی، د بیلګې په توګه) یا ستاسو د ګمارونکي لخوا (د بیلګی په توګه، که تاسو د کار د قرارداد لاندی کار کوئ) یا د دولت لخوا (که تاسو یو ملکي کارمند یاست). د ټولنیز امنیت او د ټولنیز امنیت ونډې ورکولو په اړه د نورو معلوماتو لپاره په بلغاریا کی دلته کتلی شی:
د تقاعد بیمه 3 ډوله شتون لری:
د تقاعد لازمي بیمه
اضافي اجباري تقاعد بیمه
دا 2 ډوله بیمه د قانون له مخې لازمي دي.
اضافي رضاکارانه تقاعد بیمه
د دې ډول بیمې سره، تاسو د ځان لپاره پریکړه کوئ چې ایا تاسو غواړئ د تقاعد ترلاسه کولو لپاره د بیمې ونډې تادیه کړئ.
د تقاعد هر ډول بیمه به په لاندې تفصیل سره بحث وشي:
II.د لازمي تقاعد بیمه
دا ډول د تقاعد بیمه تاسو ته د شراکت کونکي خدمت تقاعد لپاره د تقاعد حق درکوي.
د بیمې اړین تجربه او عمر
تاسو د داسې تقاعد مستحق یاست که تاسو:
که تاسو یوه ښځه یاست او د جنوري د 2025 کال راهیسی تاسو 62 کلونو او 4 میاشتو ته رسیدلي یاست او ستاسو د بیمې تادیات د 36 کلونو او 8 میاشتو لپاره تادیه شوي وی.
که تاسو یو سړی/نارینه یاست او د جنوري د 2025 کال راهیسی تاسو 64 کلونو او 8 میاشتو ته رسیدلي یاست او ستاسو د بیمې تادیات د 39 کلونو او 8 میاشتو لپاره تادیه شوي.
د تقاعد عمر هر کال بدلیږي او زیاتیږي.
مهم! په ځینو مواردو کې، تاسو کولی شئ مخکې له مخکې تقاعد شئ او د بیمې لنډې تجربې سره، د کار نوعیت او ډول پورې اړه لري چې تاسو یې ترسره کړی دي.
په بلغاریا کې، کار په دریو کټګوریو ویشل شوی چې د کار د ترسره کولو شرایطو پورې اړه لري او ایا دا د کارګر روغتیا ته زیان رسونکي او/یا خطرناک دي:
د کار په لومړۍ کټګورۍ کې هغه مسلکونه شامل دي چې د کارګر روغتیا لپاره خورا ستونزمن او خطرناک دي، د بیلګې په توګه: هغه خلک چې په کانونو کې د ځمکې لاندې کار کوي، د ماین ژغورونکي، غوطه کونکي، فلزي کارګران او نور.
د کار په دویمه کټګورۍ کې هغه مسلکونه شامل دي چې لږ خطرناک دي، مګر بیا هم روغتیا ته زیان رسوي - په ورکشاپونو کې د مختلفو خطرناکو موادو تولید لپاره کار کوي، لکه کلورین، اسیدونه، اسبیسټس یا هغه چې د پیروټیکنیک محصولات تولیدوي، او داسې نور.
د کار په دریمه کټګورۍ کې نور ټول مسلکونه او کاري فعالیتونه شامل دي چې د کار په لومړۍ یا دوهمه کټګورۍ کې نه راځي.
که تاسو د کار په لومړۍ یا دوهمه کټګورۍ کې کار کړی وي او د مسلکي تقاعد فنډ څخه د تقاعد حق نه وي ترلاسه کړی (د دریمې برخې، لاندې 3 ټکی وګورئ)، تاسو کولی شئ په لاندې ډول مخکې تقاعد شئ:
د ښځو لپاره:
د کار لومړۍ کټګورۍ - تر 2025 پورې د 51 کلونو او 10 کلونو بیمې تجربې ته رسیدو سره؛
د کار دوهمه کټګوري - تر 2025 پورې د 56 کلونو او 15 کلونو خدمت ته رسیدو سره.
د نارینه وو لپاره:
د کار لومړۍ کټګورۍ - تر 2025 پورې د 54 کلونو او 4 میاشتو او 10 کلونو خدمت ته رسیدو سره؛
د کار دویمه کټګورۍ - تر 2025 پورې د 59 کلونو او 4 میاشتو او 15 کلونو خدمت ته رسیدو سره.
تاسو کولی شئ مخکې او د سپکو شرایطو لاندې تقاعد شئ که تاسو په قانون کې مشخص شوي ځینې مسلکونو کې کار کړی وي: د بیلګی په توګه، که تاسو د بالرینا / بیلټ نڅاګر په توګه کار کړی وي، تاسو کولی شئ د 25 کلونو بیمې تجربې او 44 کالو او 4 میاشتو عمر سره تر 2025 پورې تقاعد شئ، پرته له دې چې ستاسو جنسیت ته پام وکړئ.
که تاسو د یو ښوونکي په توګه کار کړی وي، تاسو کولی شئ دمخه تقاعد شی:
د ښځو لپاره - عمر 59 کاله 4 میاشتې او د بیمې تجربه 25 کاله او 8 میاشتې تر 2025 پورې
د نارینه وو لپاره - عمر 61 کاله او 8 میاشتې او د بیمې تجربه تر 2025 پورې 30 کاله او 8 میاشتې
مهم! که تاسو د بیمې تجربې ته اړتیا نلرئ، تاسو لاهم تقاعد کیدای شی. د دې کار کولو لپاره، تاسو باید:
تاسو باید 67 کلن اوسئ (پرته د ستاسو جنسیت په پام نیولو سره) او
تاسو لږترلږه د ریښتینې بیمې 15 کلنه تجربه ولري.
د واقعی بیمې تجربه کې د تقویم وخت شامل دی چې تاسو واقعیا د کار یا دولتي خدماتو قرارداد لاندې خدمات ترسره کړی وي، همدارنګه هغه وخت چې تاسو کار کاوه او په اجباري ډول د "زوړ عمر او مړینې" د خطر لپاره بیمه شوي ویاست، هغه وخت چې تاسو په خپل لګښت د اجباري بیمې تابع ویاست او د بیمې مناسبې مرستې تادیه کړې، او داسې نور.
که تاسو یوازې د ښځو لپاره 36 کاله او 8 میاشتې او د نارینه وو لپاره 39 کاله او 8 میاشتې د بیمې تجربه لرئ، مګر تاسو د تقاعد ټاکل شوي عمر ته رسیدلی نه یاست، تاسو کولی شئ تر 1 کال دمخه تقاعد شئ. په هرصورت، پدې حالت کې، تاسو به یو کوچنی تقاعد ترلاسه کړئ.
ر زه باید څنګه او چیرته د لازمي تقاعد بیمې لپاره د بیمې مرستې تادیه کړم؟
د دې ډول تقاعد بیمې لپاره د بیمې ونډې د ملي عوایدو ادارې (NRA) ته ورکول کیږي، ځکه چې د تقاعد جلا فنډ شتون لري، چې د دولتي عامه بیمې (SPI) لپاره رامینځته شوی.
که تاسو د کاری قرارداد لاندی کار کوئ، د بیمې مرستې ستاسو د ګمارونکي لخوا تادیه کیږي. د دوی د پیسو یوه برخه د ګمارونکي لخوا اخیستل کیږي، او پاتې برخه ستاسو له معاش څخه کمیږي.
که تاسو پخپله یا شخصی کار کوئ، یو سوداګر یاست یا د ځنګلي چرګانو راټولولو پورې اړوند فعالیتونه ترسره کوئ، تاسو مکلف یاست چې د اړونده بیمې ونډې پخپله د ملي عوایدو ادارې (NRA) ته ورکړئ.
د دې په اړه نور معلومات چې څوک د بیمې ونډې تادیه کوي، چیرته او څنګه پیسې ورکول تادیه کیدی شی، دلته وګورئ.
د تقاعدی اندازه
ستاسو د تقاعد اندازه د هغه عوایدو پورې اړه لري چې تاسو په کلونو کار کړی وی او لری یی او د تقاعد په وخت کې ستاسو د بیمې تجربه. د تقاعد لږ تر لږه اندازه د جون تر 30 د 2025 کال پوری 580.57 لیوا ده، او د جولای له 1، 2025 کال څخه به دا 631.08 لیوا ته لوړه شي.
III. د اضافي اجباري تقاعدی بیمه
د تقاعد دوهم ډول بیمه همچنان لازمي ده، مګر دا اضافي ده. دا د اضافي لازمي تقاعد بیمې فنډ (SMPI) کې د لازمي ګډون لخوا پلي کیږي.
په بلغاریا کې، د تقاعد د بیمې دوه اضافي لازمي فنډونه شتون لري:
د نړیوال تقاعدی فنډ؛
د مسلکي تقاعدی فنډ.
دوی د جواز لرونکي تقاعد بیمې شرکتونو لخوا رامینځته شوي او اداره کیږي.
د نړیوال تقاعدی فنډ
تاسو به د دې فنډ لپاره د بیمې مرستې چی تاسو لری له تاسو څخه به یی کم کړئ که تاسو د 31.12.1959 وروسته زیږیدلی یاست، پرته له دې چې تاسو د کار کټګورۍ چی تاسو کار ترسره کړی په پام کې ونیسئ.
بیمه د نړیوال تقاعد فنډ کې تاسو ته لاندې حقونه درکوي:
د بشپړ عمر او د بیمې تجربې اوږدوالي ته رسیدو سره د اضافي عمر د تقاعد حقونه، د لازمي تقاعد بیمې لپاره اړین دي (پورته وګورئ). دا تقاعد د بیمې د اوږدوالي لپاره د تقاعد لږترلږه مقدار 15٪ څخه کم کیدی نشی او د ونډې اخیستونکي خدمت تقاعد لاندې عمر یا 87.09 لیوا تر 30.06.2025 پورې او د 01.07.2025 څخه 94.66 لیوا ده؛
که چیرې فنډونه د ژوند د اضافي تقاعد تادیه کولو لپاره کافي نه وي، تاسو حق لرئ چې راټولې شوې پیسې په یوځل یا قسطونو کې ترلاسه کړئ (که چیرې دوی د ونډه اخیستونکي خدمت تقاعد لپاره د لږ تر لږه تقاعد درې چنده څخه زیات وي)؛
د مړینې په صورت کې ستاسو وارثانو ته د تادیه شوي پیسو د راټولولو حقونه؛
حقونه د تادیه ترلاسه کولو تر 50٪ پورې په انفرادي حساب کې راټول شوي فنډونو په یو وخت کې یا په قسطونو کې، د تل لپاره د 89.99٪ څخه زیات کاري ظرفیت کمولو په صورت کې، د TELK د متخصص پریکړې لخوا تاسیس شوی. د کاري ظرفیت د کمولو څرنګوالي په اړه نور معلومات په بلغاریا کې، دلته وګورئ؛
مرستې په دې فنډ کې د کار ګمارونکی او د کارګر په لګښت کې دي کله چې د کاری قرارداد لاندی کار کوي. دوی د ټول بیمه شوي عاید 5٪ (2.8٪ د کارګمارونکی څخه او 2.2٪ د کارمند څخه) دي او هره میاشت د ملی عوایدو اداری (NRA) ته د ونډې اخیستونکي خدمت تقاعد لپاره د ونډې سره یوځای ورکول کیږي. بیا NRA د اضافي تقاعد بیمې اندازه اړونده فنډ ته ویشي.
د حساب لیږد د نړیوال تقاعد فنډ څخه
تاسو حق لرئ، چی په خپل اختیار کې، د خپل بیمې حساب د نړیوال تقاعد فنډ څخه د دولتي ټولنیز بیمې (DOO) د تقاعد فنډ ته انتقال کړئ، مګر یوازې په هغه صورت کې که:
که تاسو لا تر اوسه د عمومي ونډې اخیستونکي خدمت تقاعد نه دی ترلاسه کړی؛ او
که د اړونده عمر ته رسیدو دمخه د 1 کال څخه وروسته نه وي - د ښځو لپاره 62 کاله او 4 میاشتې او د نارینه وو لپاره 64 کاله او 8 میاشتې.
د دې کار کولو لپاره، تاسو باید د ملی عوایدو اداری (NRA) ته د لیږد لپاره غوښتنلیک وسپارئ. تاسو کولی شئ دا کار وکړئ:
په بریښنایی توګه د وړ بریښنایی لاسلیک سره.
ستاسو په دایمي پته کې د NRA په دفتر کې په شخصی ډول یا د پراکسي له لارې (د څارنوالۍ د نوټری شوي څرګند واک سره نوټرایز شوی).
دا بدلون وړیا دی او د میاشتې له لومړۍ ورځې څخه د هغې میاشتې وروسته چې تاسو انتخاب کوئ پلي کیږي.
د مسلکي تقاعد فنډ
دا د تقاعد فنډ یوازې ستاسو لپاره لازمي دی که تاسو د کار په لومړۍ او دوهمه کټګوریو کې کار کوئ. په دې فنډ کې مرستې یوازې د ګمارونکي لخوا ترسره کیږي.
د ژر تقاعدی تقاعد د مسلکي تقاعد فنډ څخه ثابته موده ده. دا تادیه شوی تر هغه چې تاسو عمر ته ورسیږئ او د لازمي تقاعد بیمې لپاره اړین تجربه راټول کړئ (په 2025 کې - 62 کاله 4 میاشتې او 36 کاله 8 میاشتې تجربه د میرمنو لپاره او 64 کاله 8 میاشتې او 39 کاله 8 میاشتې تجربه د نارینه وو لپاره). ټول عمر او تجربې ته د رسیدو وروسته، تاسو به د لازمي تقاعد بیمې لاندې خپل اساسي تقاعد ترلاسه کړئ.
د لازمي اضافي بیمه شوي کس په توګه د مسلکي تقاعد فنډ کې، تاسو لاندې حقونه لرئ:
1.3. د وخت څخه د تقاعد کولو لپاره، د بیلګې په توګه د بیمې د کمو کلونو تجربه او د اجباري تقاعد بیمې په پرتله د ټیټ عمر سره:
د کار لومړۍ کټګورۍ لپاره - د 10 کلونو بیمې تجربې سره د دسمبر31 د 1999 کال څخه وروسته او کله چې 52 کلنۍ ته ورسیږي د ښځو لپاره 4 میاشتې او د نارینه وو لپاره 54 کاله 8 میاشتې تر 2025 کال پورې.
د کاری د دویمې کټګورۍ لپاره - د 15 کلونو لږترلږه خدمت سره د دسمبر31 د 1999 کال څخه وروسته او د 57 کلنۍ ته رسیدو سره د میرمنو لپاره 4 میاشتې او د نارینه وو لپاره 59 کاله 8 میاشتې تر 2025 کال پورې.
2.3. د فنډونو تر 50٪ پورې یو ځل تادیه ترلاسه کولو لپاره ستاسو په انفرادي حساب کې جمع شوي، که تاسو د تل لپاره د 89.99٪ څخه ډیر کاري ظرفیت کم کړئ، د TELK د متخصص پریکړې لخوا پیژندل شوی.
3.3. ستاسو وارثان حق لري چې ستاسو په حساب کې راټول شوي مقدارونه د مړینې په صورت کې په یوځل یا قسطونو کې ترلاسه کړي؛
4.3. د ملي ټولنیز بیمې فنډ د ځمکنۍ برخې له لارې د تقاعد بیمې شرکت ته د یو ځل غوښتنلیک سپارلو لپاره چې تاسو پکې بیمه لرئ او غوښتنه وکړئ چې د مسلکي تقاعد فنډ څخه پیسې د دولتي عامه بیمې د تقاعد فنډ ته لیږدول کیږي (SPI). دا یوازې ممکنه ده که تاسو د 3.1 مادې لاندې د ابتدايي تقاعد حق نه وي کارولی. پورته په دې حالت کې، تقاعد د SPI لخوا د کار د لومړۍ او دویمې کټګوریو شرایطو لاندې ورکول کیږي، چې پورته په II برخه کې مشخص شوي.
د تقاعدی بیمې شرکت غوره کول د خپل مسلکي یا نړیوال تقاعد فنډ اداره کولو لپاره
د تقاعد بیمې مختلف جواز لرونکي شرکتونه شتون لري او تاسو حق لرئ چې د بیمې تادیه کولو لپاره ستاسو د مکلفیت رامینځته کیدو څخه د 3 میاشتو په اوږدو کې یو له دوی څخه غوره کړئ (د بیلګې په توګه د کار تړون لاندې کار پیل کول، د آزاد کار په توګه راجستریدل، د ملکي تړون پای ته رسیدل او داسې نور). دا په نړیوال او مسلکي تقاعد فنډونو باندې تطبیق کیږي.
انتخاب هغه شرکت ته کیږي چې تاسو د غوښتنلیک سپارلو سره غوره کړی دی، یوه نمونه چې تاسو یې پخپله د شرکت څخه ترلاسه کولی شئ. په دې لینک کې، تاسو کولی شئ وګورئ چې غوښتنلیک، کوم چې سپارل شوی، د بیلګې په توګه، د تقاعد بیمې شرکت "Doverie" ته ورته ښکاري.
که تاسو پخپله دا ډول شرکت غوره نه کړئ، NRA به تاسو په اتوماتيک ډول یو له دوی څخه تاسو ته وټاکي. په هیواد کې د تقاعد بیمې شرکتونو لیست دلته موندل کیدی شي.
تاسو کولی شئ شرکت/کمپنی هم بدل کړئ او ستاسو په فنډ کې راټول شوي فنډونه د تقاعد بیمې بل شرکت ته انتقال کړئ. د دې کار کولو لپاره، تاسو د تقاعد بیمې شرکت ته یو غوښتنلیک وسپارئ چې تاسو یې لیږدول غواړئ. دلته تاسو کولی شئ د "تقاعد بیمې شرکت-UBB" EAD ته د نمونې غوښتنلیک وګورئ.
غوښتنلیک په سایټ کې د شرکت په دفتر کې یا په بریښنایی ډول سپارل کیږي. دا بدلون وړیا دی او له هغې ورځې څخه اغیزمن کیږي چې ستاسو فنډ نوي ټاکل شوي فنډ ته لیږدول کیږي.
که تاسو نه پوهیږئ چی کوم شرکت ته ګمارل شوي یاست، تاسو کولی شئ دا وګورئ:
د NRA د معلوماتو تلیفون شمیره - 070018700؛
په سایټ کې د NRA مرکزي دفتر کې، د "اضافي لازمي تقاعد بیمې" ریاست، په پته صوفیا، 52 "Al. دوندکوف" بلوارد. - تاسو اړتیا لرئ د هویت سند ښکاره کړئ؛
په بلغاریوی کې د وړیا متن غوښتنه لیږلو سره د بریښنالیک له لارې [email protected] ته، او غوښتنه باید د بریښنایی لاسلیک سره لاسلیک شي.
د NRA بریښنایی پورټل (https://portal.nra.bg) له لارې د شخصي پیژندنې کوډ (PIC) سره د ننوتلو له لارې، کوم چې تاسو د NRA په کوم دفتر کې ترلاسه کولی شئ. د PIC ترلاسه کولو څرنګوالي لپاره دا مقاله وګورئ.
یوځل بیا د NRA بریښنایی پورټل (https://portal.nra.bg) له لارې، مګر د وړ بریښنایی لاسلیک (QES) له لارې. د QES سره د ننوتلو لپاره، تاسو باید د NRA دفتر ته هم وسپارئ:
د NRA بریښنایی پورټل له لارې په ننوتلو سره، د دې زده کولو سربیره چې ستاسو مرستې کوم شرکت ته ځي، تاسو به وکولی شئ هغه مقدار هم وګورئ چې جمع شوي.
IV. اضافي داوطلبانه تقاعد بیمه
دا د تقاعد بیمه په بشپړه توګه داوطلبانه ده. تاسو د خپل ځان لپاره پریکړه وکړئ چې ایا تاسو غواړئ پدې توګه د جواز لرونکي تقاعد بیمې شرکت لخوا بیمه شئ.
تاسو کولی شئ دا ډول فنډ خلاص کړئ که تاسو د 16 کلونو څخه ډیر عمر لری. د دې هدف لپاره، یو تړون د شرکت سره پای ته رسیدلی.
تاسو پخپله پریکړه وکړئ چې د ونډې اندازه به څه وي او ایا تاسو به میاشتنۍ پیسې ورکړئ یا په مختلفو دورو کې.
تاسو کولی شئ هر وخت پریکړه وکړئ چې پدې فنډ کې راټول شوي مقدار بیرته واخلئ. تاسو هم کولی شئ پریکړه وکړئ چې دا د تقاعد په توګه ترلاسه کړئ. ستاسو وارثین حق لري چې ستاسو په فنډ کې راټول شوي فنډونه ترلاسه کړي.
- Log in to post comments