د معلولیت لرونکو کسانو استخدامول

دا مقاله د نومبر په 14 د 2024 کال کی جوړه شوی ده

که تاسو یو معلول یا یو معیوب کس یاست چې کار کوي یا غواړي کار وکړي، یا تاسو یو کارګمارونکی یاست چې غواړئ یو معلول کس په کار وګمارئ، دلته ځینې قانوني مقررات شتون لري چې تاسو باید باخبر اوسئ. پدې مقاله کې به موږ د دې قواعدو څخه ځینې وګورو. 

د معلولیت لرونکو خلکو لپاره ساتنه د کار په مهال کی

د دې لپاره چې په کار کې دا ډول محافظت ولرئ، ستاسو معیوبیت باید د سیمه ایز متخصص طبي کمیټې د پریکړې له مخې رامینځته شوی وي (په بلغاریا کې - TELK)، کوم چې ستاسو د معلولیت سلنه ټاکي (تاسو کولی شئ دلته د TELK پریکړه ترلاسه کولو څرنګوالی ولولئ). د TELK دا پریکړه دا هم ټاکي چې ستاسو معلولیت تاسو ته څومره د کار کولو اجازه درکوي او آیا تاسو کار کولی شئ. که تاسو کار کولی شئ، دا باید د شرایطو لاندې وي چې ستاسو لپاره مناسب وي او ستاسو روغتیا ته زیان ونه رسوي. 

حرفوي بیا رغونه

یوځل چې ستاسو معلولیت رامینځته شي، تاسو کولی شئ په خپل کاري ځای کې په بل موقعیت کې کار پیل کړئ یا په ورته موقعیت کې پاتې شئ مګر د لږ زیان لرونکي شرایطو لاندې کار وکړئ. دا بدلون د حرفوي بیارغونې په نوم یادیږي. تاسو مجبور نه یاست چې دا بدلون ومني که تاسو و نه غواړئ. 

دلته ګامونه شتون لری د دندې استوګنې ترلاسه کولو لپاره: 

لومړی ګام - د حرفوي بیارغونې لپاره نسخه

لومړی، تاسو ته باید ستاسو د عمومي متخصص (GP) لخوا د حرفوي بیارغونې لپاره نسخه صادر شي، د طبي مشورتي کمیټه (په بلغاریا کې - LKK)، د سیمه ایز طبي متخصص کمیټه (په بلغاریا کې - TELK) یا د ملي متخصص طبي کمیټه (په بلغاریا کې - NELK).

ستاسو عمومی متخصص - (GP) او LKK کولی شي یوازې ستاسو په کار کې د لنډمهاله حرفوي بیارغونې لپاره نسخه درکړي:

• ستاسو GP تر یوې میاشتې پورې؛

• LKK تر 6 میاشتو پورې، له هغې وروسته به تاسو دوامداره معاینه ولرئ او دغه موده ممکن تر 2 کلونو پورې وغځول شي؛

که تاسو دائمي یا اوږده موده حرفوي بیارغونې ته اړتیا ولرئ، تاسو باید TELK یا NELK ته لاړ شئ. دوی به تاسو ته دا ډول نسخه درکړي که تاسو 50 سلنه یا د 50 سلنه څخه ډیر دائمي معلولیت لرئ یا که دوی فکر کوي چې تاسو د خپل کار لپاره طبي مخنیوی لرئ. 

مهم! د کار ګمارونکي استازی باید په دی کار کی ښکیل وي کله چې د لنډمهاله حرفوي بیارغونې نسخې صادرولو پریکړه وشي.

که تاسو کار کوئ او TELK (نیلک NELK) تاسو یی موندلی چې تاسو د تل لپاره 50 سلنه یا ډیر کم کاري ظرفیت لرئ، د متخصص پریکړه ستاسو ګمارونکي او د ملي ټولنیز بیمې انسټیټیوټ (NSII) سیمه ایزې څانګې ته لیږل کیږي. 

دوهم ګام - د کارګماونکو مکلفیتونه

یوځل چې تاسو د حرفوي بیارغونې لپاره نسخه ولرئ، ستاسو کارګمارونکی له دغو دوو انتخابونو څخه یو یی لري: 

• دوی کولی شي تاسو نوي موقعیت کی وټاکی چې ستاسو لپاره مناسب وي؛ یا 

• د هغه موقف یا موقعیت لپاره ډیر راحت یا نرم کاري شرایط رامینځته کړئ چې تاسو دمخه لرئ. 

ستاسو کارګمارونکی مکلف دی چی باید تاسو ته د دې اختیارونو څخه یو وړاندیز وکړي. تاسو کولی شئ ممکن دا وړاندیز ومني یا رد کړئ. که تاسو ومنئ، ستاسو د کارموندنې قرارداد لپاره به یو اضافي تړون لاسلیک کیږي. 

که تاسو او ستاسو کارګمارونکی نشی کولی چی د مناسب کار یا کاري شرایطو سره موافق اووسی، شخړه د روغتیایی چارواکو لخوا بیاکتنه کیدی شي چې نسخه یې صادره کړې. 

کار ګمارونکی مکلف دی چې د حرفوي بیارغونې نسخې ترلاسه کولو وروسته د 7 ورځو دننه تاسو مناسب موقعیت ته ولیږئ. 

مهم! د داسې حرفوي بیارغونې وروسته تاسو نشئ کولی په خپل پخواني موقعیت کې کار وکړئ! تاسو کولی شئ یوازې خپلې پخوانۍ دندې ته بیرته راشئ، که ستاسو معیوبیت لنډمهاله وي او تاسو بیرته روغ شئ.

تاسو د دوو معاشونو د توپیر لپاره د خسارې مستحق یاست که ستاسو په پخوانۍ دنده کې، مخکې له دې چې ستاسو معیوبیت رامنځته شي: 

• تاسو لوړ معاش ترلاسه کړی؛ او

• ستاسو معلولیت له 50 سلنه څخه کم دی.

مهم! که ستاسو کارګمارونکی د حرفوي بیارغونې نسخې سره موافقت کولو څخه انکار وکړي، دوی د نسخې د صادریدو له ورځې څخه ستاسو معاشونه پوروړي دي د روغتیایی چارواکو لخوا تر هغه وخته پورې چې دا اطاعت نه وي.

د شپې او اضافي وخت کار منع کول

کله چې تاسو کار کوئ، ستاسو د روغتیا د ساتلو لپاره پخاطر، تاسو د شپې او اضافي وخت کار کولو څخه منع یاست. دا بندیز لرې کیدی شي که:

1) که تاسو خپله رضایت ورکړئ (په غوره توګه د لاسلیک سره په لیکلو کې) او

2) که دا کار ستاسو روغتیا ته زیان ونه رسوي.

رخصتی

که تاسو د 50 سلنه یا ډیر معیوبیت/معلولیت لرئ، ستاسو تادیه شوي کلنۍ رخصتي لږترلږه 26 کاري ورځې دي.

د کار پریښودل او ګوښه کول

که تاسو نشئ کولی هغه دنده ترسره کړئ چې تاسو ته درکړل شوي، تاسو کولی شئ پرته له خبرتیا خپل کار پای ته ورسوي.

که تاسو د دې لپاره ګوښه شوي یاست:

• کمول

• د کار بار کمول؛

• که تاسو په مؤثره توګه د دندې ترسره کولو لپاره اړین ځانګړتیاوې نلرئ؛

• که د دندې توضیحات بدل شوي او تاسو نور اړتیاوې نه پوره کوئ؛

• انضباطي ګوښه کول.

د بلغاریا قانون تاسو ته د معلولیت لرونکي شخص په توګه ځانګړي خوندیتوب درکوي. په دې قضیو کې ستاسو ګمارونکی باید ستاسو د ګوښه کولو لپاره د کار انسپکټریټ څخه دمخه اجازه ترلاسه کړي.

د کار ګمارونکو مکلفیتونه

1. په ځینو مواردو کې، د کار ګمارونکي په توګه، تاسو مکلف یاست چې د معلولیت لرونکو خلکو د کارموندنې لپاره ځینې خلاصې دندې ولرئ.

د بیلګی په توګه، که تاسو له 50 څخه ډیر کارګران لرئ، تاسو باید دا چمتو کړئ چې هر کال د ټولو پوستونو له 4 څخه تر 10 سلنه پورې د معلولیت لرونکو کسانو د کار لپاره مناسب وي.

2. د ځانګړو شرایطو لاندې، تاسو د قانون له مخې اړ یاست چې یو مشخص شمیر معلولیت لرونکي کسان وګمارئ:

که تاسو یاست:

• که تاسو کار ګمارونکی سره د 50 څخه تر 99 پورې کارګران یاست، تاسو اړتیا لرئ چې لږ تر لږه یو کس د دائمي معیوبیت سره د کار لپاره وګمارئ؛

• که تاسو کار ګمارونکی سره د 100 یا ډیرو کارګرانو یاست، تاسو اړتیا لرئ چې معلولیت لرونکي کسان وګمارئ چې ستاسو د اوسط کاري ځواک 2 سلنه سره برابر وي.

تاسو د تقویم کال تر پایه پورې له دې مکلفیت څخه معاف یاست که چیرې ستاسو د شرکت کاري ساحه د دائمي معلولیت لرونکو خلکو لپاره مناسب چاپیریال ته اجازه ورنکړي (د مثال په توګه ، ډیر درانه فزیکي کار ته اړتیا وي یا قوي کیمیاوي توکي کارول کیږي) یا هیڅ خلک د دائمي معلولیت لرونکي د کار ادارې لخوا تاسو ته راجع شوي.

3.  د یو کار ګمارونکي په توګه، تاسو مکلف یاست چې د کارګر د حرفوي بیارغونې نسخې ترلاسه کولو وروسته د 7 ورځو په اوږدو کې د چارواکو لخوا صادر شوي کارمند مناسب ځای ته ولیږئ. 

که تاسو د دې لارښوونو سره سم عمل نه کوئ، تاسو د کارګر خساره د هغه د ناخالص معاش سره مساوي یاست، لکه څنګه چې پورته یادونه وشوه.

د ادارې څخه مالي ملاتړ د معلولیت لرونکو خلکو لپاره کار ګمارونکو ته

کله چې د دایمي معلولیت لرونکي خلک د ګمارونکي په توګه ګمارل شی، تاسو کولی شئ د مالي مرستې لپاره د معلولیت لرونکي ژوند کولو الاؤنس/مصارف ادارې ته غوښتنه وکړئ:

• د تمویل/فنډ ترلاسه کول د دائمي معلولیت لرونکو کسانو لپاره د کار ځای کې د لاسرسي چمتو کولو لپاره او د دایمي معلولیت لرونکو خلکو لپاره د کار ځای تطابق کول

• د کار ځای تجهیزات د دائمي معلولیت لرونکو خلکو لپاره؛

• روزنه او بیا روزنه او نور فعالیتونه چې د دائمي معلولیت لرونکو خلکو کار ته ګټه رسوي.

هر کال، د معلولیت لرونکو اشخاصو اداره په خپل ویب پاڼه کې د مارچ تر 31 پورې د هغه پروګرام په اړه معلومات خپروي چې د هغې لاندې کارګمارونکي کولی شي د مالي ملاتړ لپاره غوښتنه وکړي. دلته تاسو کولی شئ د غوښتنلیک میتودولوژي وګورئ، د بیلګې په توګه د هغه فعالیتونو لپاره کوم معیارونه دي چې تاسو یې د تمویل ادعا کولی شئ، د کارګمارونکو لپاره کوم معیارونه دي او کوم اسنادو ته اړتیا لري. د معلولیت لرونکو اشخاصو د ادارې په ویب پاڼه کې تاسو کولی شئ د دې مالي مرستې پورې اړوند د ټولو اړین اسنادو نمونې ومومئ.

که تاسو دا تمویل/فنډ ترلاسه کړئ، تاسو باید لږترلږه د 3 کلونو لپاره د دایمي معلولیت لرونکي خلک په کار وګمارئ.

که تاسو مالي مرستې د خپل ټاکل شوي اهدافو لپاره ونه کاروئ یا د دائمي معلولیت لرونکي خلک په کار ونه ګماروی، تاسو باید هغه پیسی چی تاسو ترلاسه کړی بیرته یی واپس کړی، د قانوني ګټو سره یوځای.

د مالیې معافیت

هغه کسان چې معلولیت یې 50 سلنه یا ډیر وي د مالیې معافیت مستحق دي. د بیلګی په توګه، د معلولیت لرونکي کس د کار د قرارداد لاندې میاشتنۍ مالیه وړ بنسټیز عاید د 660 لیوا لخوا کم شوی.

برسیره پردې، کلنۍ مالیه پر اساس د هغه شخص چی د 50 سلنه یا ډیر معلولیت لري د 7920 لیوا لخوا کم شوی. دا د هر هغه طبیعت عاید ته اشاره کوي چې تاسو د کال په جریان کې ترلاسه کړي وي، نه یوازې د کار د قرارداد لاندې (د بیلګې په توګه د کرایې عاید، ملکي قراردادونه او نور). تاسو د دې مالیې معافیت لپاره د خپل کلني مالیې بیرته ستنیدو په بشپړولو سره غوښتنه وکړئ، یوه نمونه چې د ملي عوایدو ادارې ویب پاڼه کې موندل کیدی شي. 

مالیات په بلغاریا کې